Milyonlar barınma krizi yaşıyor. Gençler, yeni evli çiftler, emekliliğe ayrılanlar artık mesken sahibi olma hayali bile kuramaz duruma geldi. Milyonlarca fiyatlı çalışan kirasını dahi ödeyemiyor. Hükümet kanadı ise kitleselleşen barınma sıkıntısına karşı tahlili ‘yüzyılın en büyüğü’ formunda propagandasını yaptığı ‘sosyal konut projesinde’ buldu. Bu projeye nazaran 2023-2028 yılları ortasında 500 bin konut, 250 bin konut yapılması için arsa ve 50 bin iş yeri sağlanacak. Lakin projeye yönelik birçok soru işareti mevcut.
İHALE, ÜSTLENECİ, ARAZİ, MALİYET BELİRLİ DEĞİL
Prof. Dr. Yalçın Karatepe projenin şimdi ihale sürecinin dahi belgisiz olduğunu hatırlatarak “Seçim yatırımı olan bu projede konutlar sahiplerine teslim edilmeyecek” değerlendirmesinde bulundu.
Karatepe şöyle konuştu: “Projenin hayata geçirilme mümkünlüğü düşük. Konutlar hangi yerlere yapılacak, ihale ne vakit başlayacak, kimler ihaleye katılacak, maliyeti ne olacak belirsizliğini koruyor. Lakin haziran ayına kadar kuralar çekilecek, aşikâr alanlara tahminen temeller atılacak, reklam panolarına bu konutların ne kadar hoş olacağına yönelik görseller asılacak. İktidar için uzun mühlete yayılan ve seçmen algısına oynayabilecekleri bir proje. Konut için kuraya katılan yurttaşların konutlara sahip olmak için iktidara yönelik siyasi yaklaşımlarını dahi etkileyebilir. Seçimlerden sonra ise iktidar kazanırsa projenin yavaşlayacağını düşünüyorum. İktidar değişikliğinde ise yeni gelenlerin konut krizi sıkıntısına yaklaşımı farklı olacaktır.”
DAR GELİRLİ PROJEDEN YARARLANAMAZ
Proje kapsamında ödemelere yönelik de bir yanılgı olduğunu vurgulayan Karatepe “Erdoğan’ın yaptığı açıklamada ödemelerin 240 ay boynca sabit kalacağına yönelik bir algı oluştu. Lakin akşam TOKİ Lideri açıklama yaparak 6 ayda bir memur maaşlarına yapılan enflasyon farkı kadar artış yapılacağını belirtti. Dar gelirlilerin de bu konutlara sahip olması mümkün görünmüyor. Zira esasen yapılacak meskenlere en erken 2 yıl içerisinde girilecek. 5500 lira minimum fiyat alacak, kira ödeyecek ve bir yandan da bu taksitlerle uğraşacak” dedi.
ÖNCE ALIM GÜCÜ ARTIRILMALI
Karatepe konut krizinin temel nedeninin iktisat siyasetleri olduğunu belirterek “Faiz ve enflasyon siyasetleri sonucu beşerler elindeki birikmin erimemesi için gayrimenkule yöneldi, yatırımı buraya yaptı ve fiyatlar katlandı. Alım gücü ise eriyor. Konut krizi meselesini tahlile ulaştırmak için evvel ayakları yere basan bir iktisat siyasetiyle insanların alım gücünü artırmak gerekir” diye konuştu.
İPOTEKLİ KONUT SATIŞINDA BÜYÜK ARTIŞ
Merkez Bankası’nın faiz indirimleri sonucu döviz kuru fırlarken konut fiyatları da katlandı. İpotekli konut satışında da önemli artış gerçekleşti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine nazaran 2022 yılı Haziran ayında 40 bin 610 ipotekli konut satışı gerçekleşti. İpotekli konut satışı bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 40 arttı. Konut almak için çekilen kredinin ödeneceğine dair bankaya taahhüt veriliyor. Kredinin alındığı banka, kredi borcu bitene kadar konutun sahibi oluyor.
BİTİRİLEMEYEN PROJELER
TOKİ başladığı her projeyi bitiremiyor. Son olarak temmuz ayında Kocaeli’ne bağlı Körfez ilçesinde imaline başlanan fakat bir türlü bitirilemeyen İlimtepe TOKİ projesi Meclis gündemine gelmişti. Projeye katılıp kura tekniğiyle hak kazanan yurttaşlar ödeme yapmalarına karşın 3 yıldır bitirlemeyen proje nedeniyle mağduriyet yaşıyor.
Zonguldak’ın merkez ilçesinde yürütülmekte olan TOKİ projesi de bir türlü bitirilememesi üzerine geçen mayıs ayında Meclis gündemine taşınmıştı.