Meltem Güneş – Atık İdaresi ve Atıktan Güç Üreticileri Derneği (TAYED) Genel Başkanı Ali Rıza Öner, bir küme gazeteciye yaptığı değerlendirmede, çöpe atılan elektronik atıklardan oluşan dijital mezarlığın yol açtığı tehlikeli anlattı.
Teknolojik eserlerin gerekli tedbirler alınmadan çöpe atılmasının ferdî yahut hassas bilgilerin makûs niyetli bireylerin eline geçmesine neden olabileceğini söyleyen Öner, “Biz tüketiciler tüm bilgileri inançlı bir biçimde silmek için kolay erişime ve bilgiye sahip olmadığımız için çöpe attığımız bir elektronik eşya büyük felaketlere yol açabilir.
Açık kalmış toplumsal medya hesapları, mailler, ferdî bilgiler bu yolla makûs niyetli şahısların eline geçebilir. Yapılacak en düzgün şey aygıtınızı bir yenileyiciye satmaktır. Bu yenileyici tüm bilgileri özel araçlarla silecek, aygıtı fabrika ayarlarına sıfırlayacak ve sonra yenilenmiş eser olarak satacaktır” dedi.
ÇEVREYE DE ZARAR
Öner, elektronik atıkların çöpe atılmasının büyük etraf zararlarına da yol açacağına dikkat çekerek, “Elektronik eserlerin çözünmesi sonucu içeriğinde bulunan kurşun, kadmiyum, civa üzere zehirli metaller açığa çıkarak etraf kirliliğine sebep olur. Tabiata karışan bu metaller besin zinciri yoluyla beşere ulaşarak insan sıhhatini da tehdit eder” bilgisini verdi. Kullanım ömrünü tamamlayan büyük ve küçük mesken aletlerinin belediyelerin yetkilendirdiği kuruluşlara yahut lisanslı firmaların belirlemiş olduğu toplama noktalarına teslim edilmesi gerektiğini söyleyen Öner, “Çevre lisanslı sürece tesislerinde atık eşyalar sökme, kırma, parçalama, geri kazanım üzere bir dizi süreçten geçirilerek içeriğinde bulunan bakır, alüminyum, altın üzere bedelli madenlerin yanı sıra plastik, metal üzere aksamları geri kazanılır. Ağır metaller ve ziyanlı gazlar bertaraf edilir” diye konuştu.
Kullanım ömrünü tamamlayan elektronik aletler, belediyelerin yetkilendirdiği kuruluşlara yahut lisanslı firmaların belirlemiş olduğu toplama noktalarına teslim edilmeli.
TÜRKİYE’DE GERİ DÖNÜŞÜM DÜŞÜK 1 MİLYAR EURO’LUK KAYIP VAR
Dünyada en fazla elektronik atık üreten ülkeler sıralamasında yıllık 7 milyon ton ile ABD’nin başı çektiğini anlatan Öner, ABD’yi 6 milyon ton atık ile Çin’in takip ettiğini, üçüncü sırada 2.5 milyon ton atıkla Japonya’nın yer aldığını kaydetti. Öner, Türkiye’nin yıllık 700 bin ton elektronik atık ile dünya sıralamasında 17. sırada olduğunu belirterek “Türkiye iktisadı 700 bin ton elektronik atıkla yıllık 1 milyar euro’luk kayba uğruyor. Türkiye’de e-atıkların yüzde 20’si büyük konut eşyaları, yüzde 37’si elektrik süpürgesi, tost makinesi üzere küçük mesken eşyaları, yüzde 17’si ısıtıcılar, yüzde 15’i laptop, bilgisayar ve notebook’lardan, yüzde dokuzu cep telefonları, yüzde ikisi aydınlatma eserlerinden oluşuyor” dedi. Öner, Türkiye’de elektronik atıkta geri dönüşüm oranının yüzde 10’larda olduğunu aktararak, “Bir kilogram demir elde etmek için 200 kilogram kayanın işlenmesi gerekirken, yalnızca 2 kilogramlık elektronik atığın işlenmesi ile birebir ölçü demir elde edilebiliyor. Elektronik atıkların iktisada kazandırılması çok önemli” diye konuştu.