ASLIHAN ALTAY KARATAŞ/ANKARA- Dünyada 150’den fazla ülkede yayınlanan ve yaklaşık 700 milyonun üzerinde beşere ulaşan Türk dizileri, Türkiye’nin yumuşak gücü oldu. Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı’na bağlı Marka Ofisi’nin, Türk dizilerinin dünyadaki tesirini husus alan “Türkiye’nin yumuşak gücü: Türk dizileri” başlıklı çalışması, Başkanlığın “Ayın Tarihi” mecmuasının son sayısında yayımlandı. Türk dizilerinin, bugün gerek ekonomik başarısı gerekse oluşturduğu cazibe ile Türkiye’nin farklı coğrafyalardaki beşerlerle bağ kurmasının en değerli araçlarından biri haline geldiği vurgulanan çalışmada, “Günümüzde bütün dünyada izlenen dizilerin yüzde 25’ini üreten Türkiye, dünya siyasi ve jeopolitik güç konjonktüründe diziler vasıtasıyla yumuşak gücünü de kullanma kabiliyetine sahip seçkin ülkeler ortasında. Dünyada ABD’den sonra ekonomik büyüklük olarak en çok dizi ihraç eden Türkiye, öteki ülkelere kıyasla diziler vasıtasıyla ülke marka kıymetini artırma konusunda büyük bir avantaja sahip” denildi.
1 MİLYAR DOLAR BEKLENİYOR
Türkiye’nin tanıtımına, ihracatına, turizmine ve iktisadına direkt yahut dolaylı katkı sağlayan diziler sayesinde farklı coğrafyalarda Türk eserlerine olan talebin her geçen gün arttığı belirtilen çalışmada, takip eden nüfusta Türkçe öğrenme talebinde artış, Türkiye ve Türkler hakkında olumlu görüş bildirimlerinin görüldüğü aktarıldı. Bu yıl dizi ihracatından 1 milyar dolar beklendiği aktarılarak şunlar kaydedildi:
“Türkiye’nin memleketler arası alandaki tezlerini destekleyen senaryolar içeren diziler, kamu diplomasisi alanlarını desteklerken politik alandaki tezlerini büyük kitlelere ulaştırma imkanı sunuyor. Türkiye’nin global güç olmasına ve dünya genelinde tesir alanını daima büyütmesine de katkı sağlıyor. Türkiye markasının kıymetli bir bileşeni olarak dünyada Türkiye’nin olumlu imajını destekliyor ve Türkiye’yi ziyaret etmeye yönelik talebi arttırıyor. Yapılan araştırmalara nazaran, diziler, gösterildiği ülkelerden gelen ziyaretçi sayısını ortalama yüzde 15 oranında yükseltiyor. Diziler bir yandan çekildikleri yerleri turistik destinasyonlara dönüştürürken, dizi oyuncuları ve müzikleri de milletlerarası bir nitelik kazanıyor. Öykülerin geçtiği birçok tarihi ve kültürel yer da milletlerarası üne kavuşuyor.”
TALEP YÜZDE 183 ARTTI
Çalışmada görüşlerine yer verilen İletişim Başkanı Fahrettin Altun, son 3 yılda global alanda Türk dizilerine olan talebin yüzde 183 arttığını belirterek, “Bu üretimler bizim kültürel yozlaştırma teşebbüslerine karşı bir direniş çabamızdır” dedi.
YARGI VE GÜMÜŞ’ÜN BAŞARISI
Yazıda Türk dizilerinin uluslararasılaşmasında, iki binli yılların başında Meczup Yürek dizisinin Orta Asya ülkelerinde gösterilmesinin başlangıç olarak kabul edildiğine dikkat çekilirken, Kanal D’de yayınlanan “Gümüş” dizisinin 2007’de Ortadoğu ülkelerinde gösterilmesinin öteki bir dönüm noktası olarak görüldüğü belirtildi. “İçerde”, “Bir Vakitler Çukurova” dizilerinin başarısı da örnek gösterilirken, tekrar Kanal D’de yayınlanan Yargı dizisinin 2023 Emmy Ödüllerinde en başarılı televizyon dizisi seçildiği hatırlatıldı. Yurt dışından en çok talep gören TRT dizileri ise Diriliş Ertuğrul, Benim Adım Melek, Elimi Bırakma, Masumlar Apartmanı, Filinta ve Payitaht Abdülhamit olarak sıralandı.
TÜRK DİZİLERİ ARAŞTIRMA KONUSU
İngiltere merkezli Exeter Üniversitesi’nce 2023’te yayımlanan kitapta Türk dizilerine artan ilgi akademik perspektifte ele alınırken, “Orta Doğu ve Asya’dan Doğu ve Güney Avrupa’ya kadar dünya, Afrika, Latin Amerika, Karayipler ve ABD, Türk televizyon sanayisinin etkileyici muvaffakiyetini araştırıyor. Türk dizileri, kültürel yakınlık, ortak ömür tecrübeleri ve gibisi pahalar nedeniyle izleyiciler için güçlü bir çekiciliğe sahip. Duygusal gerçekçiliği, çağdaşlık ve muhafazakarlığı dengelemesi, aile kıymetlerine vurgusu, gerçekçi karakterleri, güçlü oyunculukları, güzel oyuncuları ve alımlı bir teknikle sunulan özgün kıssaları ile izleyicide göz alıcı ve otantik ortamlarda Türk drama dizilerine yakınlık oluşmuştur” tespitlerine yer verildi. AB Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü’nün, Mayıs 2024’te yayımladığı “Türkiye’nin Dünyadaki Kartları” başlıklı raporunda ise, “Türkiye’nin dünyanın çeşitli bölgelerindeki ayak izi genişledi. Bu, yalnızca ekonomik açıdan değil, tıpkı vakitte ülkenin eğitim teşebbüslerinde ve Türk televizyon dizilerinin Afrika, Orta Doğu, Güney Kafkasya ve Batı Balkanlar’da izleyiciler tarafından beğenilmesinde de görüldüğü üzere yumuşak gücünü başarılı bir formda yansıtmasında da açıkça görülmektedir” denildi. The Economist mecmuasında yer alan dizilerin başarısına ait tahlilde de, “Sultan Süleyman bile bu kadar ileri gidemedi” yorumu yapıldı. 2023’ün birinci yarısında İspanya’nın en tanınan üç senaryolu dizisinin Türk dizilerinden oluştuğuna dikkat çekildi. ABD merkezli Bloomberg’in internet sitesinde Temmuz 2023’te yer verilen yazıda da diziler sayesinde Türkiye’nin yumuşak gücünü başarılı biçimde kullandığı, kendini dünyaya yeni bir güç olarak pazarladığı söz edilerek, “Türkiye, NATO’nun en büyük ikinci ordusunun ulaşamayacağı kadar uzaklarda da kalpleri ve akılları kazanmak istiyor” denildi.