İsrail İstatistik Enstitüsü kayıtlarında haziran ve temmuzda Türkiye’den 133 milyon dolarlık ithalat yapıldığı bilgisine yer veriliyor. Karar’dan Sema Kızılarslan’ın haberine nazaran, Gazze’de devam eden soykırıma karşın İsrail ile ticarete 6 ay boyunca devam eden AKP iktidarı, mahallî seçim sonuçlarının akabinde halini değiştirdi. Erdoğan 24 Nisan’da Almanya Cumhurbaşkanı’nı ağırladığı merasimde “İsrail ile ağır ticari alakaları artık ayakta tutmuyoruz, o iş bitti” diye konuştu. Bu açıklamanın akabinde 54 eserin İsrail’e satışı yasaklandı. Ancak Azeri petrolünün Mersin’den sevkiyatı dahil ticaretin üçüncü ülkeler aracılığıyla devam ettiğine yönelik tezler gündemde kalmaya devam etti. Direkt ticaretin gemilerle devam ettiği anlaşıldı, Çanakkale’den çelik ve çimento yükleyen geminin 10 Eylül’de Hayfa’ya ulaştığı belirlendi.
HAZİRAN-TEMMUZ PERİYODUNDA 133 MİLYON DOLAR İHRACAT
Gelişmenin akabinde Ticaret Bakanlığı’ndan “İsrail için gümrük sistemi kapalıdır” açıklaması geldi. CHP Genel Lider Yardımcısı Volkan Demir ise “İstatistik Enstitüsü’nün resmi dış ticaret bilgilerine nazaran, Türkiye’den 2024 Haziran ayında yaklaşık 60, 2024 Temmuz ayında ise yaklaşık 73 milyon dolarlık ithalat yapılmıştır” bilgisini paylaştı. Dış ticaret uzmanları gemilerin limandan ayrıldıktan sonra ‘konşimento’ üzerinde revize gerçekleştirilerek varış yeri bilgisinin değiştirilebildiğini kaydetti. Türkiye’nin dış ticaret istatistiklerine, İsrail’e haziran-temmuz devrinde ticaretin sıfır olarak yansıdığı görüldü.
RESMİ BİLGİLERE NAZARAN FİLİSTİN’E TİCARET 4 AYDA 14 KAT ARTTI
Resmi datalara nazaran İsrail ile ticaretin bittiği nisan ayında Filistin ile 9 milyon dolar düzeyinde olan ihracatta 4 ay içinde 14 kat artış oldu. Ticaretin Filistin’de kurdurulan şirketler aracılığıyla devam ettiği tezleri kendine dayanak buldu.
ERDOĞAN’A ESKİ DAVA ARKADAŞLARINDAN KARŞILIK: O İŞ BİTMEMİŞ
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 24 Nisan’da “İsrail ile bağlantıları artık ayakta tutmuyoruz, o iş bitti” açıklamasını yaptı.
İsrail İstatistik Enstitüsü’ne ilişkin bilgileri paylaşan Karar Gazetesi, Türkiye’den haziran ve temmuzda toplam 130 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirildiğini duyurdu.
7 Ekim sonrası bir müddet sessizliğini koruyan AKP iktidarı, Tel Aviv ile ticaretine devam etti. Çimento ve çelik üzere stratejik eserlerin öne çıktığı ticaret, kamuoyunda reaksiyon topladı. Reaksiyonlar üzerine birinci olarak 54 eserin İsrail’e ihracatının kısıtlandı. Sonrasında Erdoğan, 24 Nisan’da “İsrail ile bağları artık ayakta tutmuyoruz, o iş bitti” dedi. 3 Mayıs’ta ticarete büsbütün son verildiğini duyurdu. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan “Gazze’de ateşkes sağlanana ve sınırsız insani yardıma müsaade verilinceye kadar ticaret yine başlamayacak” tabirlerini kullandı.
MÜSİAD üyesi İÇDAŞ’ın Çanakkale’den yola çıkan çimento ve çelik yüklü ticari kargo gemilerinin Haifa Limanı’na demirlediği ortaya çıktı. Filistinli araştırmacı muharrir Naim Eyyübi “Sadece ağustos ayında altı gemi, Türkiye limanlarından çıkarak Haifa’ya ulaştı. Yasağa aldırış etmeden direkt ticaret yapan 11 gemi var. Daima sevkiyat gerçekleştiriyorlar. Gemilerin rotasını ve limana giriş çıkış tarihlerini görebiliyoruz. Doğal bunlar sadece bizim tespit edebildiklerimiz” açıklamasını yaptı. Bu sırada diğer gemilerin de İsrail limanlarına gittiği belirlendi.
TEMMUZDA 70 MİLYON DOLARLIK İTHALAT
CHP Genel Lider Yardımcısı Volkan Demir ise, ticareti sayılara döktü. Türk firmalarının üçüncü ülke yerine yalnızca evrak değişimi yaparak kanlı ticarete devam ettiğini aktaran Demir, şu tabirleri kullandı:
“Ticaret Bakanlığı, 2 Mayıs itibarıyla Türkiye gümrüklerinden İsrail’e yönelik rastgele bir ihracat süreci yapılmadığını açıklamıştır. Fakat İsrail İstatitik Enstitüsü’nün resmi dış ticaret istatistiklerine nazaran, Türkiye’den 2024 Haziran ayında yaklaşık 60, 2024 Temmuz ayında yaklaşık 70 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirilmiştir. Bu bilgiler, Türk firmalarının rastgele bir 3. ülkeye bile sevk gereği duymadan nakliye sırasında evrak değişimi ile ihracatı sürdürdüklerini ispat etmektedir. Hükümet, İsrail’e ticareti engellemek yerine ihracatı engelleme telaffuzlarıyla firmaların bu formülleri kullanmasını görmezden gelmektedir. Hükümet şayet isteseydi, para transferleri, lojistik ve son kullanıcı sertifikaları gib tedbirlerle İsrail’e olan mal akışını bir gün içerisinde durdurabilirdi.”
EVRAK DEĞİŞİKLİĞİ NASIL YAPILIYOR?
Türk firmaları, rastgele bir üçüncü ülkeye sevk gereği duymadan nakliye sırasında evrak değişimi ile ihracata devam edior. Bu sürecin memleketler arası ismi; konşimento yahut taşıma senedi… Evrakın üzerinde yükleyici, alıcı, ihbar merciiden başlayarak her türlü bilgi yer alıyor. Konşimento, gemiye yüklenilen bir malın teslim alındığını gösterir. Gönderenin ve alıcının isimlerinin yazılı olduğu hukuksal bir doküman. Örneğin firmalar, gemi limandan çıkarken adres olarak Mısır’ı ya da bir öbür ülkeyi gösteriyor. Fakat milletlerarası sularda Mısır yerine Hayfa yazılabiliyor.