9 bin 500’e yakın bitki çeşitliliğine sahip Türkiye’de, akademisyenler tarafından bitkilerin etken unsurları üzerinde araştırmalar yapılarak, sıhhat alanında yeni buluşlar ortaya konması için çalışmalar da sürüyor.
BAÜN akademisyenleri ‘ajdarbaşı’ olarak bilinen bitkiyi araştırdı. BAÜN Moleküler Biyoloji ve Genetik kısmından Prof. Dr. Serap Doğan’ın yürütücülüğünde gerçekleştirilen çalışmaya, Arş. Gör. Dr. Begümhan Yılmaz Kardaş, Öğr. Gör. Dr. Mehmet Emin Diken ve BAÜN lisansüstü mezunlarından Hamza Bayhan ve Dr. Öğr. Üyesi Mikail Açar katıldı.
Yerel halkın gerilim, ateş, öksürük, karaciğer ve böbrek hastalıklarında kullandığı ajdarbaşı bitkisi üzerine yapılan araştırmada, bitkinin antikanser özellikleri tespit edildi.
Yapılan çalışma, dünya çapında memleketler arası mecmua sıralamalarında en üst dilim olan Q1 ölçeğindeki ‘Journal of the Science of Food and Agriculture’ mecmuasında, “Cytoprotective, antimutagenic/antirecombinogenic and antibacterial properties of Lallemantia iberica extracts’ ismiyle bu ayki sayısında yayınlandı.
YEREL HALK KULLANIYORDU
Dünya genelinde hem klâsik hem de çağdaş tıpta 50 bin ila 70 bin bitki cinsinin kullanılmakta olduğuna rikkati çeken Prof. Dr. Serap Doğan, şifalı bitkilere olan ilginin artması, ilaç sanayisi tarafından biyolojik olarak etken yeni moleküllerin keşfine ve halk tarafından kendi kendine ilaç tedavisi için bitkilerin ham ekstraktlarının benimsenmesine yol açtığını belirtti.
Prof. Dr. Doğan, “Bu artan ilgi, besin, tarım ve ilaç sanayilerinde kullanılan antifungal, antikanser, antibakteriyel ve antioksidanlar dahil olmak üzere bitkisel eserlerin sahip olduğu biyolojik aktivitelerden kaynaklanmaktadır. Bunlardan biri olan ajdarbaşı bitkisi mahallî halk tarafından gerilim, ateş, öksürük, karaciğer ve böbrek hastalıklarının tedavisinde kullanılan bir bitkidir” dedi.
İLK SEFER TEST EDİLDİ
Prof. Dr. Serap Doğan, “Terapötik bedeline karşın, bu şifalı bitki hücre esirgeyici ve antimutajenik/antirekombinojenik özellikleri açısından hiç test edilmemiştir. Bitkiler, organizmaları birçok mutajenden koruyabilen antioksidan moleküllere sahip olabilir, fakat toksik hususlara de sahip olabilir. Bu nedenle bitkilerin toksikolojik ve antimutajenik potansiyellerinin tahlil edilmesi çok değerlidir ve bitkisel eserlerin uygulanmasından sonra bir dizi yan tesir gösteren hadise raporları vardır. Bu makalenin sonuçlarına dayanarak, Lallemantia iberica’nın hücre esirgeyici, antimutajenik/antirekombinojenik ve antibakteriyel özellikleri nedeniyle farmasötik uygulamalar için umut verici bir kaynak olduğu sonucuna varılabileceği düşünülmüştür.”