– İspanya’da çok itibarlı bir projeye başladınız. Barcelona’nın ünlü stadı Camp Nou’nun tekrar inşasını üstlendiniz. İstanbul Finans Merkezi Merkez Bankası’nın inşaatı aşikâr bir basamağa geldi. Bu yıl nasıl geçiyor Limak açısından?
2023 yılına süratli başlamıştık lakin olağan 6 Şubat sabahı çok büyük acıyla uyandık. Nitekim geri döndüğümde ve tekrar gözlerimi kapattığımda o anı yaşadığım kaygıyı, acıyı tekrar yaşıyorum. Çok üzüldük. O günden beri de aslında zelzele bölgesinde bir fiil yardımlarla uğraşıyoruz. Bir yandan da İskenderun Limanı hasar gördü. Onun tamiri için büyük bir efor sarf ediyoruz. Bir rıhtımı açtık lakin eforlarımız ve tamirat faaliyetlerimiz devam ediyor. Dedik ki “Beraber iyileşeceğiz, yaralarımızı birlikte saracağız.” O yüzden amaçlarımızı değiştirmiyoruz. İştiraklerimizle birlikte 50 bin şahıstan fazla istihdama sahibiz. Yani bizim sonuçta çalışanlarımıza karşı sorumluluğumuz var. 15 ülkede bulunuyoruz.
– Önümüzdeki yıl için maksatlarınız neler?
2023’te bilhassa güç tarafında daha çok yenilebilir enerjiyi hedefledik. Zira biliyorsunuz ki tüm dünya yeşil enerjiyi konuşuyor. Bu sene Davos’taki kıymetli bahislerden biri de buydu. İleriki devirlerde de pak güç en değerli hususlardan biri olmaya devam edecek. Rüzgâr, jeotermal, güneş üzere güç kaynaklarının çeşitlendirilmesi konusunda çalışıyoruz. Bunun haricinde Barselona Futbol Kulübü’nün stadı Spotify Camp Nou’nun yenilenmesi işini almıştık. Kulüp geçtiğimiz günlerde finansmanı tamamladı. Buradan sağladığı fonla birinci evrede stadın yenilenmesini yapacağını duyurdu. Biz bu projeyi Avrupa’ya giriş olarak görüyoruz. Odağımızı Avrupa, Amerika’ya çevirmek istiyoruz. Barcelona’yı aldıktan sonra Avrupa’nın çeşitli bölgelerinden çok farklı iş teklifleri gelmeye başladı.
YAKINDAN TAKİP
– İspanya’da Barcelona’nın stadını yapmak çok itibarlı bir iş. Türk müteahhitlik bölümünün genel durumuyla ilgili ne düşünüyorsunuz? Yurtdışındaki amaçlarınız ne?
Hep bu örneği veriyorum; Artık bütün ülkelerin ‘Her şeyi yaparız’ demesini çok yanlışsız bulmuyorum. Türkiye’nin şayet üç gücü varsa bence bunlar; müteahhitlik hizmetleri, turizm ve tarımdır. Hakikaten bunu da Engineer News Record mecmuasının listesinde (her sene yayınlanan kendi ülkesi dışında iş yapanların listesi) yavaş yavaş üst çıkarak gösteriyoruz. Bu sene 50’nci sırada yer aldık. Türk müteahhitlerin iş kalitesi, mühendislik gücü dünya çapında bir marka haline geldi. Yurtdışında Çinli firmaların neler yaptığını da yakından takip ediyoruz. Birçok işi yarım bıraktılar. Münasebetiyle Türk müteahhitleri daha fazla istenilen firmalar haline geldi. Artık gördüğümüz bir diğer nokta; hem Avrupa hem de Amerika’da altyapılar eskiyor. Bu durum Türk müteahhitler için yeni fırsatlar yaratıyor. Bizim de bu fırsatlara yönlendiğimizi söyledim. Başka taraftan da Körfez ve Arap yarımadası, bilhassa yükselen petrol fiyatları nedeniyle büyük projelerle gündemde. Bilhassa Suudi Arabistan yeni kentler, havaalanları kuruyor. Bu projeleri de altyapı deneyimimiz nedeniyle yakından takip ediyoruz. Onlar da bizi yakından takip ediyor, davet ediyorlar. Gayemiz en güzel bildiğimiz iş olan inşaatta yeniden ENR listesinde birinci 10’a kadar çıkabilmek ve bunu sürdürülebilir hale getirmek.
– Ocak ayında Dünya Ekonomik Forum 2023 Yıllık Toplantısı’nda konuşmacıydınız. Farklı oturumlarda konuştunuz ve Türkiye’nin Mühendis Kızları projesi özelinde de ödül kazandınız. Bu yılki Davos’la ilgili gözlemleriniz neler?
Dünya Ekonomik Forum benim uzun vakittir takip ettiğim ve katılmaya çalıştığım bir platform. Aslında Türk firmaları biraz az. Onun için keşke daha çok Türk özel dalı yer alsa. Dünyada ne oluyor, ne bitiyor 3-4 günde öğrenebiliyorsunuz. Bu yılın teması ‘parçalanmış bir dünyada işbirliği’ ki; sahiden dünya çok kutuplara bölündü. En çok konuşulan mevzu elbette Rusya-Ukrayna kriziydi. Yükselen güç fiyatları, güç krizi her vakit gündemde. İklim değişikliği krizi, göç de başlıklar ortasındaydı.
Fırsat eşitliği en çok konuştuğum mevzular biliyorsunuz. Orası bizim hassas noktamız ki bu sene ödül kazandık. Türkiye’nin Mühendis Kızları projesi çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık alanında dünyadaki en uygun sekiz projeden biri seçildi. McKinsey bu projeyi yürüttü. Bizim amiral gemimiz olan ve en sevdiğim, ehemmiyet verdiğim bu projenin ödül kazanması bizi çok keyifli etti. Türkiye’nin Mühendis Kızları, Walmart, Shneider Elektrik, PWC, EY, Randstad, Shiseido, Tata Steel üzere global şirketlerin toplumsal yatırımlarıyla tıpkı listede yer aldı. Onun için çok gururlandık çok memnun olduk.
BÖLGEDE OLACAĞIZ
– Siz de bahsettiniz. 6 Şubat’ta çok acı bir zelzele yaşadık. Bu sarsıntısı hem unutmuyoruz hem unutturmamaya çalışıyoruz. Sarsıntı sonrasında Limak olarak birçok rol üstlendiğinizi biliyorum. Onlardan bahsedebilir misiniz?
O sabaha geri döndüğümde, dehşet ve acı hissediyorum. O sabah çabucak kriz merkezi kurduk, uçağımızı seferber ettik. Bütün arkadaşlarımızı aradık. Kahramanmaraş’ta sarsıntı olduğu haberi geldiği için yani nerelerin ziyan görmüş olduğunu çözemedik. Barajı, limanı aradık. “Herkes uygun mi” sorusu önceliğimizdi. Sonra bütün şirketimizi alarma geçirdik. En kıymetlisi arama kurtarma çalışmalarıydı. 200’e yakın iş makinesi, TIR, kamyon operatörleriyle şantiyelerden bölgeye intikal ettiler. Hatta dağcılık deneyimi olan çalışanlarımız da bölgeye gitti. Acil gereksinim unsurları, lojistik materyalleri gönderdik. Birinci konteyner siparişi veren firmalardan biri olduk. Hatay’da çok süratli bir konteyner kentini kendimiz yaptık ve teslim ettik. Adıyaman, Kahramanmaraş, Diyarbakır, İskenderun’da da büyük konteyner kentler kurduk. Hatay Havalimanı’nın çok süratli onarılması gerektiği için oraya çimento tedarikinde bulunduk. Otelde depremzedeleri konuk ettik. 23 Nisan şenliği yaptık. Çocuk parkı yapmıştık İskenderun’da, Çocukları çok eğlendirdiler. Aldığım en hoş yorumlardan biri, “Günlerdir birinci kere bugün güldük” oldu. Bu sebeple Atlantik Kurulu Türkiye Programı ile bir röportaj gerçekleştirdik.Atlantik Konseyi’nin internet sitesinde yayınlandı. Yeniden Engineer News Report mecmuası ile de bir röportaj yaptık. Neden yardımların daima ve sürdürülebilir olması gerektiğini, insanların nelere gereksinimi olduğunu ve aslında ilgimizin azalmaması gerektiğini anlattım. Biz elimizden gelen her türlü dayanakla bölgede olmaya devam edeceğiz.
– İnşaat gerçeğini, sarsıntı gerçeğini en güzel bilen insanlardansınız. Bu bağlamda yaşadığımız sarsıntı sonrasında neler söylersiniz? Hangi ikazlarda bulunursunuz?
Biz de inşaatçıyız, sonuçta. Bu binalar da inşaatçılar tarafından yapılıyor. En kıymetli şey ‘sorumlu’ inşa etmek. Yani sorumluluğunu da alacağız. İstanbul sarsıntı bölgesi. Biz Sabiha Gökçen’in inşaatını yapmaya başladığımızda, fay sınırına çok yakın olduğunu gördüğümüzde, daha şartnamelerde yoktu ancak gittik San Francisco’da hocalarla çalıştık, şirketlerle çalıştık ve sarsıntı izolatörlerini Türkiye’ye getirdik. Sabiha Gökçen Havalimanı’nın altına yerleştirdik. Dünyada zelzele izolatörlerinin o vakit için uygulandığı en büyük yapı, en geniş yapı oldu. Yani diyorum ki; biz inşaatçılar olarak sorumluluğumuzu alıp sorumlu bir halde inşa etmemiz gerekiyor.
MÜHENDİS KIZLARA GLOBAL PERSPEKTİF
– Türkiye’nin Mühendis Kızları projesine nasıl bir vizyon biçiyorsunuz?
Projeye global bir perspektif kazandırmaya başladık. Mühendislikte bayan sayısı az ve bu yalnızca Türkiye’nin sorunu değil. Onun için bu bahiste bir arada hareket etmek isteyen, buna öncelik vermek isteyen çok şirket oluyor. Biz de dedik ki; bu projeyi Küresel Engineer Girls olarak çoklayalım ve bir sürü öteki ülkeye götürelim. Aslında Kuveyt’e götürdük. Üç yıldır de yapıyoruz. Hatta bu arkadaşlarımız Türkiye’de mezuniyet merasimine bile katıldı. Havaalanı inşaatında çalışıyorlar, Kuveyt’teki projelerde çalışıyorlar. Artık hem Kosova’da hem de Kuzey Makedonya’da bu projeye başladık, öğrencilerimizi seçtik. Oradaki gruplarımızla birlikte projeyi başlatmış olduk. Mesela S. Arabistan’dan bize bir istek geldi, onlarla görüşüyoruz. Barselona’ya gittik orada da tıpkı sorun var. Hasebiyle var olduğumuz her yerde mühendis kızlar projesini o bölgenin lokal yönetimleri ve mahallî şirketlerle büyütmek istiyoruz. Sekiz yılda 800’den fazla öğrenciye ulaştık. 150 öğrenciyle yolumuza devam ediyorduk lakin bir baktık zelzeleden sonra oradaki kız öğrencilerimizi de kapsamamız gerekiyor. 71 depremzede öğrenciyi Türkiye’nin Mühendis Kızları projesine kabul ettik. Bayramda onlarla buluşma yaptık, nitekim çok keyifli oldum. Zira onlar da kız kardeşlik ağını hissettiler. Bu projeye bu kızlar geri dönüp mentor oldukları surece devam edeceğiz.